Bệnh dại và cách xử lý kịp thời

1. Mầm bệnh

Virus dại (Rhabdovirus) gây ra đối với tất cả các loài động vật máu nóng.
Virus có tính hướng thần kinh
Lây truyền chủ yếu thông qua các vết cắn.
Sau khi bị chó, mèo dại cắn, virus có trong nước bọt theo các dây thần kinh vận động gần vết thương vào tủy sống, lên não phá hủy đại não. Đặc biệt là sừng amon (ở trong tam giác não) và tủy sống gây viêm não tủy cấp. Sau đó, virus lại từ hệ thần kinh TW đi ra tuyến nước bọt của con vật bệnh.

Hình1. Cấu tạo của virus bệnh dại (Rhabdovirus)

2. Triệu chứng

Trước khi có biểu hiện triệu chứng lâm sàng 15 ngày trong nước dãi chó đã có virus và có thể lây truyền bệnh.

2.1. Triệu chứng dại ở chó

2.1.1. Thể điên cuồng

Trong thời gian ủ bệnh: Bồn chồn, đứng nằm không yên, bỏ ăn, ngơ ngác, sợ ánh sáng, sợ gió, sợ nước, chảy dãi nhiều, ban đêm thường hú lên từng hồi và mất phản xạ quen chủ.
Sau đó, lên cơn điên dại, chạy rông trên đường phố, mắt đỏ ngầu, đồng tử dãn rộng, cắn xé giữ dội bất cứ vật gì nó gặp. Nhai nuốt tất cả các vật lạ như đất, đá, đinh, cây que… Sau cùng chui vào bụi cây, xó tối. Chó gầy rạc, lên cơn co giật và chết với nhiều vết thương tích trên mình.

Biểu hiện bệnh dại ở chó (sùi bọt mép).

Chó bị dại dữ tơn, cắn xé bất cứ vật gì.

2.1.2 Thể bại liệt

Chó buồn bã, bỏ ăn, thích nằm im lặng à gọi là thể dại câm hay thể dại im lặng.
Cơ nhai và họng bị liệt, không ăn, không nuốt được, hàm dưới thường trễ xuống, chảy nhiều nhớt dãi quanh mép.
Chó bệnh chết sau 3-5 ngày phát bệnh trong trạng thái liệt hoàn toàn.

Chó bị dại mặt buồn rầu, mắt nhìn xa xăm.

2.2. Triệu chứng dại ở mèo

Nung bệnh: 6-10 ngày.
- Thường thể hiện ở thể dại điên cuồng.
- Mèo bệnh bỏ nhà đi lang thang, kêu gào thảm thiết. Lao vào tấn công cắn xé người và súc vật khác mà nó gặp, cuối cùng chết trong tình trạng bại liệt toàn thân sau 6-7 ngày phát bệnh.

2.3. Triệu chứng dại ở người

Người bị chó dại cắn nếu không tiêm huyết thanh hay vacxin phòng dại kịp thời sẽ lên cơn dại và tử vong 100% vô phương cứu chữa.
Người bị dại chủ yếu là thể điên cuồng, thể bại liệt chiếm tỷ lệ rất thấp.
Trong thời kỳ ủ bệnh, người bệnh biểu hiện các trạng thái bất thường: bồn chồn, không yên tĩnh, kém ăn, không ngủ được, sợ ánh sáng, sợ gió, sợ nước đặc biệt là tiếng động.
Thời kì điên loạn: đập phá mất hết chi giác, la hét dữ dội, điên cuồng cắn sé những người xung quanh và tự cắn xé mình, các cơ họng, thực quản, cơ hàm dưới bị liệt và cuối cùng người bệnh chết sau 5-7 ngày trong đau đớn quằn quại, sợ hãi và liệt cơ thể.

3. Chẩn đoán

Dựa vào triệu chứng lâm sàng.
Chẩn đoán vi sinh vật, chẩn đoán vi thể, chẩn đoán huyết thanh học trong phòng thí nghiệm.

4. Phòng và trị bệnh

4.1. Phòng chống bệnh dại cho chó, mèo

Vaccine: Định kỳ tiêm phòng dại co chó, mèo 1 lần/năm.
Quản lý chăm sóc:
- Cho chó mèo ăn uống sạch, chuồng thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Định kỳ tẩy uế vệ sinh chuồng nuôi, dụng cụ và môi trường xung
- Không thả rông và khi dắt chó ra đường phải rọ mõm
- Khi chó, mèo có biểu hiện bất thường về tâm sinh lý, nghi bị dại thì phải theo dõi và xử lý kịp thời
- Chó, mèo nghi nhiễm dại phải tiêu hủy đốt xác theo quy định của luật thú
Nếu chó, mèo đang chạy rông ngoài đường hay đã đi mất không rõ lai lịch mà cắn người, hoặc chó, mèo có biểu hiện khác thường, nghi mắc bệnh dại mà cắn người thì ngay lập tức càng sớm càng tốt người bị cắn phải đến trạm vệ sinh phòng dich gần nhất xin tiêm kháng huyết thanh chống dại kết hợp với xử lý vết thương dể diệt virut dại. Sau đó tiêm vacxin phòng dại để tạo miễn dịch chủ động cho cơ thể chống lại virut dại.

4.2. Phòng chống bệnh dại cho người

Khi bị chó, mèo (chưa có biểu hiện dại) cắn chúng ta phải nhốt chó, mèo vào theo dõi trong vòng 7-10 ngày.
Nếu con vật có biểu hiện nghi ngờ bị dại, người bị cắn phải kịp thời đến trạm vệ sinh phòng dịch gần nhất tiêm kháng huyết thanh và vaccine chống dại.

Hết

Bệnh Dại (Rabies) và cách xử lý kịp thời