1. Căn bệnh
- Do Entamoeba Hystolytica gây ra, Entamoeba Hystolytica tồn tại dưới 2 hình thức là hoạt động và không hoạt động.
- Thể hoạt động có 2 thể khác nhau: Thể ăn hồng cầu gây bệnh và thể chưa ăn hồng cầu chưa gây bệnh.
- Ở chó khỏe Entamoeba Hystolytica cư trú chính ở đại tràng nhưng nó ở thể hoạt động chưa ăn hồng cầu, khi sức đề kháng của cơ thể bị giảm sút nó nhanh chóng trở thành thể hoạt động ăn hồng cầu gây bệnh cho chó, mèo.
- Bệnh Lỵ do amip trên chó, mèo gặp ở tất cả các lứa tuổi. Chó, mèo từ 12 tháng tuổi trở xuống thường mắc ở thể cấp tính (chó dưới 4 tháng tuổi mắc với tỷ lệ cao nhất và nặng nhất), chó trên 12 tháng tuổi thường mắc ở thể mãn tính.
- Người mắc bệnh Lỵ do Amip có thể lây sang chó, mèo và ngược lại.
2. Triệu chứng
- Ủ bệnh 15 – 20 ngày, thời gian này bào nang phát triển thành thể hoạt động và chờ thời cơ gây bệnh.
- Thời kỳ đầu chó, mèo ăn ít, mệt mỏi, ủ rũ, kém nhanh nhẹn. Nhiệt độ cơ thể không tăng, phân táo sau đó chuyển sang loãng dần, có màu vàng xám và mùi tanh khắm, con vật đi ỉa nhiều lần trong ngày. Mỗi lần đi ỉa thì rặn nhiều lần, cong lưng để rặn, rên rỉ biểu hiện trạng thái đau đớn.
- Chó ỉa mỗi lần rất ít phân, phân chỉ là một thứ dịch nhầy như mũi, sau đó phân chuyển sang màu đỏ tươi hay lờ lờ máu cá, có khi có mủ do bội nhiễm.
- Nếu không điều trị kịp thời chó, mèo sẽ chết trong vòng 5 – 7 ngày.
- Những trường hợp chó, mèo được chăm sóc tốt có thể chuyển sang thể lỵ mãn tính, khi đó Entamoeba Hystolytica sẽ cư trú trong vách ruột đợi cơ hội gây bệnh. Ở chó bị thể lỵ mãn tính thỉnh thoảng lại phát bệnh 1 đợt, mỗi đợt khoảng 5 – 7 ngày làm cho chó gầy còm.
3. Chẩn đoán
-
Dựa vào triệu chứng lâm sàng của bệnh:
- Chó, mèo đi tiêu chảy, mỗi lần đi ỉa phải rặn khó khăn, đi nhiều lần trong ngày, lượng phân mỗi lần đi rất ít và luôn có lẫn chất nhầy và máu.
+ Lấy phân làm xét nghiệm tìm ký sinh trùng.
4. Phòng và trị bệnh
4.1. Phòng bệnh
-
- Thực hiện tốt công tác vệ sinh thú y, ăn sạch, uống sạch, ở sạch.
- Định kỳ lấy phân làm xét nghiệm để phát hiện mầm bệnh.
- Phân chó phải được thu gom và ủ theo phương pháp ủ sinh vật học.
4.2. Điều trị
+ Nguyên tắc điều trị:
- Dùng hóa dược đặc trị diệt Amip, thuốc phải dùng đúng liều tránh tình trạng Amip chuyển thành bào nang và chờ dịp tái phát khi có cơ hội, đồng thời phải phối hợp các loại thuốc kháng sinh chống bội nhiễm.
- Bổ xung các loại thuốc trợ sức, trợ lực, các loại Vitamin… nhằm tăng cường sức đề kháng, trợ sức trợ lực cho bệnh súc.
- Tăng cường khâu hộ lý, chăm sóc, nuôi dưỡng và vệ sinh thú y.
+ Dùng thuốc và hóa dược:
- Metronidazol: 40 – 50 mg/kgP/ngày, cho chó, mèo uống liên tục trong vòng 5 ngày, sau đó nghỉ 5 ngày rồi lại tiếp tục dùng lần thứ
- Berberin: 50 mg/kgP/ngày, cho chó, mèo uống liên tục trong vòng 5 ngày liền. Hoặc Dyhydro Emitin: 3mg/kgP cho chó, mèo uống liên tục 4 – 5 ngày.
- Chống bội nhiễm bằng kháng sinh:
- Bisepton (Trimazzol): 1gr/10kgP, ngày uống 2 lần
- Trimethozasol 24%: 1ml/5kgP, tiêm bắp 5 – 7 ngày
- T, Gentamycine: 1ml/5kgP, tiêm bắp.
- Bổ xung nước và chất điện giải: Cho uống ozeron 5%, tiếp nước muối sinh lý 0,9% hay đường gluco 5% vào tĩnh mạch khoeo chó.
- Tăng cường sức đề kháng, trợ sức, trợ lực và cầm máu: Sử dụng các loại thuốc như Spartein, Vitamin C, Vitamin B1, Vitamin B12, Vitamin K…
Một số bài thuốc nam chữa bệnh Lỵ do Amip
Bài thuốc số 1:
- Lá mơ tam thể 50 g
- Trứng gà 1 quả
Cách làm: Thái nhỏ lá mơ sau khi đã rửa sạch, để ráo nước cho vào chảo đảo đều cho lá mơ chín tới, đập trứng gà vào rồi đảo cho chín đều. Sau đó cho chó, mèo ăn ngày 2 – 3 lần, liên tục trong vòng 3 – 5 ngày.
Bài thuốc số 2:
- Búp sim hoặc lá sim non 100 g
- Nước sạch 1000 ml
Cách làm: Sắc đặc đến khi còn lại 300 – 500 ml thì cho thêm 10g muối ăn rồi cho chó, mèo uống hàng ngày.
Bài thuốc số 3:
- Cam thảo 10g
- Lá chè 100g
- Nước sạch 300ml
Cách làm: Đem đun sôi đến khi còn lại khoảng 100 ml, để nguội cho chó, mèo uống mỗi lần 10 – 14 ml.
**Ngoài ra, kinh nghiệm nhiều nơi cho thấy có thể dùng tỏi giã nhỏ ngâm với nước sôi để nguội với tỷ lệ 10%, lọc lấy nước thụt vào trực tràng chó, mèo cho kết quả điểu trị