1. Khái niệm về bệnh

• Là bệnh chung giữa người, gia súc và các động vật hoang dã khác do 1 loài xoắn khuẩn gây ra:
  • Sốt vàng da
  • Viêm gan
  • Viêm thận
  • Rối loạn tiêu hóa
  • Xảy thai

2. Mầm bệnh

Do xoắn khuẩn Leptospira gây ra. Hiện nay có trên 240 chủng (serovar) Leptospira, nhưng trên thế giới cũng như VN thường gặp 12 chủng sau:

• L. australis - L. icterohaemorrhagiae
• L. autumnalis - L. mitis
• L. bataviae - L. poi
• L. canicola - L. pomona
• L. grippotyphosa - L. sackoebing
• L.hebdomadis - L. sejroe

+ Các chủng giống nhau về hình thái nhưng khác nhau tính KN

Sức đề kháng : xoắn khuẩn có sức đề kháng tương đối yếu, đặc biệt rất nhạy cảm với nhiệt độ:

• 50°C xoắn khuẩn bị diệt trong 10 phút.
• 60°C xoắn khuẩn bị diệt trong 5 phút.
• Môi trường có pH axit xoắn khuẩn không mọc được, môi trường trung tính và chỗ dâm mát xoắn khuẩn tồn tại lâu dài.
• Các chất sát trùng thông thường có thể diệt xoắn khuẩn nhanh chóng.

3. Dịch tễ học

3.1. Loài mắc bệnh

• • Các loài gia súc và động vật hoang dã, kể cả người đều mắc bệnh.
  • Chó ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh.

3.2. Đường xâm nhập

• • Xâm nhập qua nguồn thức ăn, nước uống vào đường tiêu hóa, qua niêm mạc vào máu gây bệnh.
  • Chó có thể nhiễm bệnh do ăn thịt sống của những vật bị bệnh hay con vật mang trùng (chuột).
  • Xâm nhập qua các vết thương ở da

3.3. Cách sinh bệnh

• • Sau khi xâm nhập vào cơ thể, L vào hệ thống tuần hoàn sẽ sinh sản, phát triển, tiết độc tố phá hủy hồng cầu làm cho niêm mạc nhợt nhạt, con vật thiếu máu, đái ra máu.
  • Độc tố phá hủy thành mạch quản dẫn đến hiện tượng xuất huyết, thấm tương dịch gây phù nề, thủy thũng ở tổ chức liên kết dưới da.
  • Từ máu, XK đến gan, thận
    • Ở thận : gây viêm bể thận và niệu quảnà G/s đái ra máu
    • Ở gan : gây viêm gan, khả năng tiết mật bị hạn chếà túi mật teo, dịch mật đặc, sánh

4. Triệu chứng

4.1. Thể quá cấp tính

• • Xảy ra đột ngột, chó sốt cao 40,5 - 41°C, bỏ ăn, mệt mỏi, thích nằm, mắt lờ đờ, hai chân sau yếu, có hiện tượng xung huyết kết mạc.
  • Sau đó thân nhiệt giảm xuống 37 - 38°C, chó ủ rũ, khó thở, khát nước, nôn mửa.
  • Niêm mạc và da vàng sẫm, nước tiểu vàng.
  • Có thể chảy máu mũi và nôn ra máu, chó gầy nhanh, thân nhiệt hạ, khó thở rồi chết trong vòng 3 – 5 ngày.

4.2. Thể cấp tính

• • Sốt cao 40,5 – 41,5°C, mệt mỏi, ít ăn hoặc bỏ ăn.
  • Lúc đầu táo bón, phân có màu vàng, sau đó có một số con tiêu chảy.
  • Niêm mạc, da vàng sẫm, nước tiểu vàng hoặc nâu vì có nhiều huyết cầu bị phá hủy, có khi lẫn máu.
  • Phù thũng ở mí mắt, môi, má và hoại tử da
  • Chó bệnh gầy nhanh và thiếu máu.

4.3. Thể mãn tính

• • Chó gầy yếu, rụng lông, thiếu máu, đôi khi phù thũng ở mặt, yếm và ngực.
  • Nước tiểu vàng, tiêu chảy dai dẳng, con cái bị sảy thai

5. Chẩn đoán

• Dựa vào dịch tễ học và triệu chứng lâm sàng
• Chẩn đoán vi khuẩn học
• Chẩn đoán huyết thanh học

6. Phòng và trị bệnh

6.1. Phòng bệnh

• • Chăm sóc nuôi dưỡng chu đáo, cho ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng.
  • Vệ sinh, tiêu độc chuồng nuôi và môi trường xung quanh.
  • Không cho chó lành tiếp xúc với chó bệnh.
  • Diệt chuột triệt để vì là nguồn tàng trữ bệnh nguy hiểm
  • Định kỳ tiêm vacxin phòng bệnh Lepto cho chó, tiêm lần đầu lúc 6 – 8 tuần tuổi, sau đó tiêm 1 lần/năm cùng với vacxin phòng bệnh Care, Pavo..

6.2. Điều trị

Dùng một trong các loại kháng sinh đặc hiệu có tác dụng với xoắn khuẩn Leptospira sau đây.

• Erythromycin: tiêm bắp liều 20-25mg/kg thể trọng, chia 2-3 lần trong ngày.
• Tylosin: tiêm bắp liều 20-30mg/kgthể trong/ ngày, chia 2-3 lần trong ngày.
• Tiamulin: tiêm bắp dung dịch liều 1ml/kg thể trọng chia 2-3 lần trong ngày.
• Erymutin: Dung dịch thuốc tiêm, thành phần gồm Erythromicin và Tiamulin Tiêm bắp liều 1ml/5kg P ngày tiêm 2 lần tiêm liên tục 7-10 ngày.

Bổ xung các thuốc trợ lực, trợ sức:

+ Glucoza 5%: Tiêm mạch máu liều 10 -20ml/kgP

+ Vitamin B1 2,5%, vitamin C 5%, B. complex tiêm bắp liều 3-5ml/con

+ Vitamin B12: Chống thiếu máu, liều 100g/ngày

+ Vitamin K chống xuất huyêt tiêm bắp.

Một số bài thuốc nam chữa bệnh xoắn khuẩn cho chó:

+ Bài thuốc số 1:      

• • • Hạt ý dĩ                                    50g
    • Vỏ quả cau già (Đại phúc bì)   50g
    • Nhân trần                                100g
    • Chi tử (Quả dành dành)           50g
    • Nước sạch                                1500ml

Cách làm: Đun sôi, cô đặc còn 500ml cho chó uống trong ngày, chia làm 2-3 lần.

+ Bài thuốc số 2:        

• • • Rau má                             100g
    • Sinh địa                             50g
    • Nghệ già                           50g
    • Thân, rễ, lá cây mã đề      100g
    • Nước sạch                        1500ml

Cách làm: Đun sôi, cô đặc còn 500ml cho chó uống trong ngày.

+ Bài thuốc số 3: Chữa phù toàn thân, phù bụng, lợi tiểu.

• • • Đại phúc bì (vỏ ngoài, vỏ giữa quả cau khô):      10-12g.
    • Nước sạch                                                            1500ml

Cách làm: Đun sôi, sắc đặc cho chó uống liên tục trong ngày.